गर्मीमा हुने टाउको दुखाइ: नजरअन्दाज नगर्नुहोस् यी लक्षणहरू
गर्मीको समयमा तातो हावा, चर्को घाम, शरीरमा पानीको कमी आदिका कारण धेरै मानिसहरूलाई टाउको दुख्ने समस्या (Heat Headache) हुन थाल्छ। यदि समयमै सचेत भइएन भने यो समस्या गम्भीर पनि हुन सक्छ।
गर्मीमा किन बढ्छ टाउको दुखाइ?
स्वास्थ्य विशेषज्ञका अनुसार, गर्मीमा शरीरको तापमान असन्तुलित हुँदा र पानीको मात्रा कम हुँदा टाउको दुख्ने समस्या देखिन्छ। यसलाई मेडिकल भाषामा "हीट हेडेक" भनिन्छ। यो समस्या निम्न कारणले हुन्छ:
टाउको दुखाइ हुने प्रमुख कारणहरू:
* हीट रिलेटेड डिजीज (गर्मीजन्य रोगहरू)
* डिहाइड्रेशन (पानीको कमी)
* अपर्याप्त निद्रा
* रक्सि सेवन
* भोकै बस्नु
यी लक्षण देखिएमा सतर्क हुनुहोस्
टाउको दुखाइसँगै निम्न लक्षणहरू देखिन सक्छन् :
* मुख र ओठ सुख्खा हुनु
* कमजोरी महसुस हुनु
* थकाइ, झिँझोपन वा चक्कर आउनु
* शरीरको तापमान 39.4°C भन्दा माथि पुग्नु (हीट स्ट्रोक संकेत)
यदि यस्तो अवस्था आएको छ भने तुरुन्तै डाक्टरको सम्पर्क गर्नु अनिवार्य हुन्छ।
माइग्रेन र हीट हेडेकको फरक
* माइग्रेन: एकतर्फी टाउको दुखाइ, लाइट र आवाजप्रति संवेदनशीलता, वाकवाकी लाग्नु।
* हीट हेडेक: सम्पूर्ण टाउको दुख्ने, भारी महसुस हुने, गर्मी वा लूका कारण देखापर्ने।
बच्चा र बृद्धहरूमा टाउको दुखाइ कसरी चिन्न सकिन्छ?
* बच्चाहरूमा: झर्को लाग्ने, सुतिरहनु, रोइरहनु, भोक नलाग्ने।
* बृद्धहरूमा: अत्यधिक पसिना आउने, कमजोरी, थकान, टाउको भारी महसुस हुनु।
बच्ने उपायहरू:
* प्रशस्त पानी पिउनुहोस
* हल्का र सेतो रंगको ढिलो कपडा लगाउनुहोस्
* दिउँसोको समयमा घाममा ननिस्कनुहोस्
* घरमै बस्दा कूलर वा पंखा प्रयोग गर्नुहोस्
* बाहिर निस्किनै परेमा ब्रेक लिँदै काम गर्नुहोस्
सजिला घरेलु उपायहरू
* निम्बू पानी वा नारिवल पानी पिउनुहोस् – इलेक्ट्रोलाइट सन्तुलन गर्न सहयोगी।
* चिसो र हावाप्रवाह भएको स्थानमा बस्नुहोस्।
* आईस क्युब वा गीलो तौलियाले निधार सेक्नुहोस्।
* शान्त र चिसो कोठामा केही समय आराम गर्नुहोस्।
* हरेक एक घण्टामा पानीको सानो सिप लिँदै शरीर हाइड्रेटेड राख्नुहोस्।
* तरबूजा, खीरा, मौसमी फलहरू आफ्नो डाइटमा समावेश गर्नुहोस्।
* राम्रो निद्रा लिनुहोस् – निद्रा नपुग्दा पनि टाउको दुख्न सक्छ।
यी कुराहरूबाट जोगिनुहोस्
* प्रोसेस्ड र प्याक फूड
* अत्यधिक क्याफिनयुक्त पेय
* मसालेदार, तारेका खानेकुरा
* सिगरेट र मदिरा
* आइसक्रिम र सफ्ट ड्रिंक
तेज टाउको दुख्दा के गर्ने?
* तुरुन्त चिसो स्थानमा जानुहोस्
* ठन्डा पानीको पट्टी राख्नुहोस्
* बिस्तारै पानी पिउनुहोस्
* जरुरत अनुसार डाक्टरको सल्लाह लिनुहोस्
ओभर-द-काउन्टर औषधीको प्रयोग
कहिलेकाहीं केही OTC औषधिहरू राहत दिन सक्छन्, तर नियमित सेवन गर्नु अघि डाक्टरको परामर्श लिनु जरूरी हुन्छ।
गर्मीमा टाउको दुखाइको समस्या सामान्य भए पनि गम्भीर लक्षणहरू देखिएमा नजरअन्दाज गर्नु हुँदैन। सधैं शरीरलाई हाइड्रेटेड राख्नुहोस्, आराम गर्नुहोस्, र घामबाट जोगिनुहोस्। यदि समस्या बढ्दै जान्छ भने तुरुन्तै विशेषज्ञको सल्लाह लिनुहोस्।
